Ścieżka edukacyjna
Tablica nr 10

Wykopaliska paleontologiczne, Langhaleja, piec do wypalania cegieł, paśnik

Velocipes guerichi– pierwszy polski dinozaur
Velocipes guerichi von Huene 1932

Pod koniec XIX wieku, urodzony w Dobrodzieniu niemiecki geolog Georg Julius Ernst Gürich, prowadzący poszukiwania na Górnym Śląsku, odkrył na terenie lasów w Kocurach fragmentaryczną kość gada. Przekazał ją do kolekcji Uniwersytetu w Hamburgu. Tam, w 1932 roku, słynny niemiecki paleontolog, Friedrich von Huene, opisał fragmentaryczne szczątki z Kocur (kość podudzia) jako nowy rodzaj i gatunek niewielkiego dinozaura drapieżnego, Velocipes guerichi. Nazwa z łaciny oznacza „szybką stopę Güricha”.

Okaz przez wiele lat uznawano za zniszczony w trakcie bombardowania Hamburga podczas II Wojny Światowej. W 2012 roku grupa studentów z Uniwersytetu Warszawskiego, wspierana przez pasjonatów paleontologii z serwisu popularnonaukowego Dinozaury.com odnalazła nienaruszony okaz w archiwach Uniwersytetu w Hamburgu. W roku 2017 opublikowali oni wyniki swoich badań, potwierdzając, że okaz rzeczywiście jest kością strzałkową (element podudzia) dinozaura drapieżnego. Velocipes guerichi jest więc pierwszym gatunkiem dinozaura znalezionym na terenach dzisiejszej Polski. Być może Smok wawelski z Lisowic jest jego krewniakiem.

Velocipes był średnich rozmiarów drapieżnikiem, poruszającym się na dwóch tylnych kończynach. Żył około 220 milionów lat temu, pod koniec okresu triasowego. Na podstawie podobieństw w wyglądzie zachowanych szczątków, można przypuszczać, że wyglądał podobnie do Liliensternus, znany z osadów Niemiec podobnego wieku.

Prehistoryczne zwierzęta Kocur

Od 2015 roku na terenie lasów w Kocurach prowadzone są prace wykopaliskowe pod nadzorem Instytutu Paleobiologii PAN oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Poza odkrytymi tu pod koniec XIX wieku fragmentarycznymi szczątkami dinozaura drapieżnego Velocipes guerichi, nowe znaleziska uzupełniają naszą wiedzę na temat zwierząt, które zamieszkiwały ten teren w późnym triasie, ok. 220 milionów lat temu. W osadach gruboziarnistego zlepieńca, osadzonego przez przepływającą tu rzekę odnaleziono szczątki aetozaurów – wszystkożernych gadów pancernych pokrewnych krokodylom, których całe ciało pokryte było kostnymi tarczkami. Nietuzinkowe szczątki dużego aetozaura z Kocur należą do nowego, nieznanego nauce gatunku. Odkryte tu fragmenty pancerza prehistorycznych żółwi należą do gatunku Proterochersis porebensis, znanego również ze stanowiska w Porębie, oddalonego około 50 km na wschód od Kocur. W kocurskim lesie odkryta też została płyta zębowa ryby dwudysznej.

Znaleziska w Kocurach, mimo że nieliczne, przedstawiają zapis zróżnicowanej fauny zamieszkującej tereny Górnego Śląska miliony lat temu.

Langhaleja (Długi dukt), jest to droga która prowadzi od Hubertusa do enklawy śródleśnej Świerkle (Schwierkle). Nazwa ta wywodzi się z języka morawskiego švrkla (świerk)[1]. W roku 1858 były tam dwa gospodarstwa rolne, 10 mieszkańców[2]. Świerkle należały do Gemeinde Schemrowitz. Obecnie należą do Klekotnej. Ciekawostką jest to, że do dzisiaj nie doprowadzono tam prądu. W pobliżu rosną sosny ze śladami po żywicowaniu.

Piec do wypalania cegły, był to murowany piec, którego ruiny można podziwiać do dziś. Powstał w połowie XIX wieku, a z cegieł wypalonych w tym piecu wybudowano leśniczówkę w Kocurach i okoliczne budynki dla pracowników leśnych, które zostały rozebrane w 2016 roku. Oprócz ruin pieca, zostały również wyrobiska po glinie.

Niedaleko znajduje się również leśny paśnik dla zwierząt.

Materiały na konferencję 2019 r
Materiały na konferencję 2019 r. Źródło: Dinozaury.com
Materiały na konferencję 2019 r.
  1. P. Mrozek „Portrety wsi Ziemi Dobrodzieńskiej, historia i współczesność”  Dobrodzień 2011 s. 53
  2. S. Durok, E. Goszyk artykuł „Z historii naszych wsi”, „Echo Dobrodzienia” nr 30/1999 s. 11