Ścieżka edukacyjna
Tablica nr 18

Górażdże, Ród von Binkowski

Górażdże to jedyny i oficjalny przysiółek Kocur. W swojej historii nosił nazwy: Guradze[1], Gorazdze, Guradzie, Gurasdze[2] oraz Berghäuser (domy na wzgórzu)[3]. Nazwa wywodzi się od imienia Gorazd[4]. Na mapie z 1827 roku widnieją na tym terenie jeden lub dwa domy i tak też teren ten jest opisany w dokumentach gminy Szemrowice: „Gurasdze (Górażdże) – pustkowie (nazwa jednego lub kilku domów)[5]. W spisie miejscowości w 1859 roku przysiółek Górażdże (Guradze) zapisano jako Einzelne Häuser (pojedyncze domy)[6]. Na jednej z map pochodzącej z XIX wieku Górażdże zapisane są jako Flur Malichow[7]. W 1858 roku spis ludności mieszkańców przysiółka Górażdże podaje dane: gospodarstwa rolne 3 szt, 3 domy mieszkalne, 29 mieszkańców, wszyscy katolicy[8]. 1 października 1874 roku w danych Urzędu Cywilnego w Dobrodzieniu odnajdujemy Guradze (Górażdże) jako samodzielną jednostkę administracyjną[9]. Na przełomie XIX i XX wieku następuje wchłonięcie przysiółka Górażdże do Kocur. Obecnie składają się one z siedmiu zabudowań, głównie gospodarstw rolnych oraz remizy strażackiej połączonej z Centrum Aktywności Wiejskiej.

Według przekazu pani Koźlik, mieszkanki Kocur (pochodzącej z rodu Binkowski), Górażdże zamieszkiwał od 1666 roku do 1929 roku ród szlachecki von Binkowski. Jest to jedyna rodzina z tytułem szlacheckim, która mieszkała na terenie Kocur. Jeden z byłych księży z parafii Szemrowice wspomina widziany podczas odwiedzin kolędowych w Kocurach akt nadania tytułu szlacheckiego rodzinie Binkowski, na którym był podpis głowy rodu w postaci trzech X, co świadczyło o braku umiejętności pisania.

Mieszkanka Górażdży z dziećmi. Źródło: Archiwum prywatne.

Na terenie sołectwa Kocury mieszkają jeszcze potomkowie rodu von Binkowski.

W dobrodzieńskiej kronice A. Weltzla czytamy, że „za chłopa Johanna Binkowskiego z Kocur, zmarłego 5 sierpnia 1870, ofiarowano 100 talarów na rocznicę w kościele filialnym[10].

Do 1945 roku wybudowano obok siedem nowych domów, zamieszkałych przez bliższą lub dalszą rodzinę von Binkowski. Po 1945 roku część rodzin wyemigrowała z Kocur lub członkowie rodzin zostali wywiezieni.

W posiadłości Binkowskich znajdowała się jedna z miejscowych kuźni. Około 1930 roku z inicjatywy mieszkańców przysiółka, również na terenie posiadłości Binkowskich powstała dzwonnica. Dzwon na niej zawieszony dzwonił codziennie na Anioł Pański o godzinie 12:00, a jego wyraźny głos było słychać aż w Malichowie. Był używany w przypadku pożaru oraz do oznajmiania śmierci mieszkańca. Obecnie dzwonnica z zabytkowym dzwonem znajduje się obok budynku Centrum Aktywności Wiejskiej w Kocurach.

Wnuk Andreasa Binkowski wraz z żoną na weselu w Ligocie – sierpień 1933 r. Źródło: Archiwum prywatne.

Aby upamiętnić powstanie na tym terenie miejscowości Kocur i Malichowa został ufundowany głaz narzutowy z pamiątkową tablicą przez Stowarzyszenie Brzozowa Dolina.

  1. Mapa 1929 Rosenberg
  2. P. Kuc „Kościelne dzieje Szemrowic”  Lubliniec 2003 s. 31
  3. Mapa Guttentag
  4. S. Durok, E. Goszyk artykuł „Z historii naszych wsi”, „Echo Dobrodzienia” nr 32/1999 s. 8
  5. P. Kuc „Kościelne dzieje Szemrowic”  Lubliniec 2003 s. 31
  6. https://obc.opole.pl/dlibra/publication/905/edition/1084/content  s. 24
  7. Mapa Oberförsterei Guttentag 1913
  8. S. Durok, E. Goszyk artykuł „Z historii naszych wsi”, „Echo Dobrodzienia” nr 30/1999 s. 11
  9. https://szukajwarchiwach.pl/8/220/0/-#tabZespol
  10. P. Mrozek „Miejsca historyczne i obiekty przyrodnicze na trasie wycieczki rowerowej w sołectwie Kocury” Dobrodzień-Kocury 2018 s. 54